Page 2 - yarsani kame_2
P. 2
Ugur Sermîyan: -Yarsanî kam ê? Ma înan nameyanê “Ehlê Heq”,
“Elîyullahî”, “Yarsan”, “Kakeyî” û “Goran”î ra bi kamcîn a name
bikerîme?
Şahab Valî: -Kurdê ke sey yarsanî yenê naskerdene (Ez vana “kurdî”, çike
ewro yarsanê ke kurd nîyê kî estê, yanî kesê ke dima îmanê xo bi nê dînî
ardo, înan rê mîyanê yarsanan de “çesbîde” yeno vatene. Ê yê ke maye û
pîyî ra yarsan ê, înan rê kî “çêkîde” yanî keso ke kok ra yeno vajîyeno. La
hetê tarîx û etnîsîteyî ra yarsanî kurd ê. Mîyanê nameyanê sey “ehlê heq,
elîyullahî” ûsn ra seba namekerdişê înan, ez terefgîrê nameyanê “yarsan”
û “kakeyî” ya. Ma vînenîme ke ewro seba înan zafane nameyê “ehlê heq”î
yeno vatene. La ganî ma bizanîme ke no name reya verêne hetê
oryantalîstê fransizî Comte de Gobineauyî ra ameyo xebitnayene.
Oryantalîstê ke ey dima ameyê înan kî no name xebitnayo û ma eşkenîme
vajîme ke nê nameyî cayê xo girewto. Temaşe yo, herçiqas Mînorskîyî bi
xo kî vato ke no namekerdiş xelet o, ey bi xo kî nuşte û weşananê xo de no
name gurênayo. Hetê bînî ra kî termê “ehlê heq”î nameyêk o ke heme
hereketanê batinîyan (mîstîkan), bitaybetî kî hurûfîyan, seba
xonamekerdişê gurênayo. Pêrune ra muhîmêr, metnanê pîrozan ê
yarsanan de, ke ma eşkenîme ci rê vajîme edebîyatê yarsanan, termê
“ehlê heq”î qet çin o. Goreyê mi seba namekerdişê na grûbe, xebitnayîşê
termê “ehlê heqî” kêmanîyêka pîl a. Çike gama ke ma metnanê dînîyan
wanenîme, vînenîme ke înan xo sey “yarsan, yaristan, kakeyî” û dînê xo
kî sey “dînê yarî” name kerdo. No termo ke çekuyanê “yar” û “san”î
(kilmkerdeyê sultanî) ra ameyo ra, manaya terefgîranê Sultan Sehakê
Berzencîyî dano. O mabênê seserranê 13-14. de ciwîyayo, şexsîyeto tewr
pîl ê yarsanan û reformkerdoxê (newekerdoxê) dînê yarî yo.
Fotograf 1: Tayê yarsanî verê ju zîyare de
2