TO XARPET NÊDÎYÊNE

TO XARPET NÊDÎYÊNE

Amika Hewese cile ra kile serê xo da. Zereyê cila xo de nîşte ro. Bi vengêde kederin venga çêna xo da, 'erê hala wurze. Xêrê xo tase axwe bide mi Zeryam. Zeryame  wuşte ra, ameye nêzdîyê cila maya xo û ci ra  pers bîye, va ke ' xêr bo daye se bîy, ti qeyî henî bîya zê leçega serî, bîya sipeloçik'. ' Çêna mi ju (yew) hewnêde xirab dî. Mîranê mi verê ju diwarî de ronîştî bî. Perîşan bi. Kincê xo diriyayî biy. Ruyê ey gonî ra sur kerdêne, dest û payê xo şikîyayê bîy. Asmên ra ju kerxur peyda bîbî. Amêne bi niklika xo denê serê Mîranê mi ra û reyêna bîyêne berz. Perrê xo hîra-hîra kerdêne ya û raperîyêne, asmênê bêsînor de bîyêne vîndî, şîyêne'. vat Amika Hewese..

Zeryame dest de tase axwe , dergê maya xo kerde, vake 'daye ti bê qisawetan kuwena (kuna) ra, beno ke aye ra'.

- Nê nê çêne, wulahî çi qisawete ma cila germinê der îme. Kam çi zano sereyê Mîranê mi balişna vîneno-nêvîneno. Mîranê mi tenge der o. Dar û kemer ci rê biveşo. No çend aşme yo ameyo pêguretene. Kam çi zano, ci rê çi îşkence kerdo, kenê. Nawo bî di aşmî yo ke ez nêşîkîya şorî. Şorî xo rê berxê xo bivînî..

- Dayê, tayê zerê xo hîra pêbice. Wa no zimistano kamax bivero ra ezî kî to de êna. Ma şîme Xarpet ' vat Zeryame..

-Zimistano kamax qet netê xo çin o ke şoro. Hela qayîtê ci bê hawo onciya kerdo piro, vare varena. Ma to Hepisê Xarpêtî nêdîyo. Vanê ke '1800 Evler' cayê îşkenceyo. Însanî weş kuwenê ci, seqet vecînê.Weş kuwenê ci, merdî vecînê. Mîranê mi kî 2 hefteyî uja de mendî bîy. Kam çi zano ci rê se kerd, çi zulum kerd. No zono henî rehet qesî beno. Wa mero dar û kemerî ser. Wa mero teyrûturî, cinawirê serê koyî ser. Adir vareno û tern û huşk têmîyan de vêşeno çêna'm. Ez endî se vaji çêna'm' vat Amika Hewese..

 -Vare varêne na çend rojî bi. Rayê û dirbî guretî bî. Ti vana sêneyê asmênî qilaşîyo ya, ci ra vare rişîna. Her cayî kincê sipiyî da bi xo ra, vare ra. Sipederê şodirî de, cîranan nîyada ke Amika Hewese û çêna xo Zeryam hawo do bi raye, (rayîr) şonê. Ap Dursunî bi vengê de berz qera, va ke, ' Waya Hewese no varîyayîş de kata şona. Xêr a, na xezeb de kata şona...Vinde meşte belke varîyayiş vindeno..

- Nê wullê ez nêvindena bira Dursun. Mi hewnê xo dîyo. Mîranê mi rê hala se bîyo. Roja vindetene nîya..

Dursun nîyada ke Amika Hewese û çêna xo Zeryame şonê, venga cenîya xo da va ke, ' cenike nê hermetî na çelê zimistanî de danê rê rayê şonê. Çîyê bîy şar keno rê asteyê pîyê ma ra. Nêvanê senê wijdan bî şima de. Şima di hermetî teyna ruşnayî. Ez tey şona, xebera to bibo.' vat û kewt bi raye Ap Dursun..

Hetanî Gimgim Ap Dursun tey ame. Hewese û çêna xo Zeryame rê bileta Muşî birne. Eke kewtî minibuse, Dursun cêra ya... Henî bêmoral, henî kederin... Verê '2 No'lu Cezaevî' de kewtî rêze cenî û camêrdî. Zîyaretçîyan ra ju vake,' Şima zanenê ewro roja dîyayîşê akerdîyayî ya (açık görüş). Înşala ewro nêvurnenê, ma xo rê domananê xo vînenême'... İnsanan pêru pîya va, ' İnşala...’.

Heke nameyê Amika Hewese û Zeryame amey wendene, lingê Amika Hewese û Zeryame hard nêguret. Zaf bî şa, bî keyfweş... Gardîyan ver de, ê zî dime ra şî ju oda. Amika Hewese û Zeryame seke Mîran dîy, virana xo kerde ya û verba Mîranî remayî. Mîran kî verba înan bi fekhuyayîş ame. Virane arde rê jubîn ra. Amika Hewese û Zeryame keleberbi bîy. Çimanê Amika Hewese ra di henîya awe rişnê. Hesirî sirotê ra şeqitîyay şî. Mîranî virana xo arde rê maya xo ser û lew na dest ra. Lew na çimanê waya xo ra. Va, berê ma şime dormê masa, zemanê ma zaf çin o. Balê tayê qesey kemê. ' Eza feqîr a, bêmaye wo, bêpîya. Mi dewe ra tever Gimgim û çend dewê Gimgimî di bîy, to dima eza feqîra, belengaze ameya gina Xarpet ra. Mi hewnanê  xo de bile nêdîyêne Xarpet '. Va Amika Hewese. Mîranî kerde binê hermeyê xo, va ke:.

- Qaytê ez ke nêkewtêne hepis, ta wa to Xarpet dîyêne..

 - Tayê huyayîş gina ruyê Amika Hewese ra. ' Ti oncîya kî bi keyf û leqa xo der a lacê'm. Mi zaf hewnê de xirab dîy. Şodir mi ser a bi derya. Mi di çimî nêwernayî. Puk û xezeb bî.Mi va bélke bon biy ser bin, gina mi sera. Mi da bi raye ra ameya. Heq razî bo Bira Dursun hetanî Gimgim ma de ameyî. Ma, ma ke vate lawo rehet vinderê, şima vatê 'roja vindetena'. Şima hetê feqîr û fiqarayî kerdene, têduştiyê waştene. Ewro kam şima ano xo virî. Maye lacê xo eşto lawo. Her ca bîyo sukut. Hard bîyo ker. Asmên nê zulumî rê şahad nêbeno. Zulum bîyo wayîrê her cayî, saltanatê xo rameno. Roja henî xiraba ke ti vana maye ewladê xo eşto. Tayê ameyî pêguretene, tayê amayî kiştene, tayê kî remayî şîy bî vîndî...Wulle tayîne kî zê dendikê sîrî xo ortê ra çinît we, vecîyayî, seke çîyê nêbîyo'..

Amika Hewese nata û bota qayt kerd. Zeryame ra va ke, 'çimanê xo çar yake'. Wa gardîyan ke na hetî ser ame bikuxe. Ez Mîran ra çîyê vacî. Mîran heyecan guret. O kî nata-bota qayt biy.' Ti se vana daye, nîya vengê nerm û alçax vace'.

- Ero bawo o hewalê to Alî bî ya, o demanê verî mi xelesna ra....

-Se xelesna ra'.

Va Mîranî..

- Oncîya operasyon bî dewe de, verba şandî esker oncîya şî. Mi va, şorî tayê vaş bidî manga ma. Ez şîya, mi çêverê axure kerd ya. Tayê vaş kerd arra manga. Ju va' Amika Hewese, meterse ez hewalê Mîranî ya'. Ez tersa. Dormeyê xo de ameya şîya, kewta ra gujike. Mi xo şaş kerd. Reyêna cêra ser. Mi va, ' hela bê roştî'. Lacêko belengaz vecîya ame verba roştî ke, heya wulle no Alî yo. Endî mi rê hal mesela qesiy kerde. A wo cîranê ma Hesen, wa qet mird nêwero. Alî kuno baxçê ey ra. Lacekî ra vano,' vecîye şo, nêvecîye to dano eskerî dest'. Lacek vano, ' temam mi mede dest, ez şona.’ Wulle xo rê Heqî xelesno ra, ju kî Pîrê Seynesemî. Lacek xo çinito we, senê qeyde ameyo kewto axura ma. Hal mesela nîya bîye. Mi ci rê tayê çay teba non berd. Tarî de vecîya şî..

Mîran tayê huya, vake:.

-Mi zanitene maya mi maya pêru çepgirana'..

Reyêna tayê axîne xo anite we û bî mutesîr. Kuxa, gula xo kerde pak dest kerd mucil oncîya. Heya rasta daye, adir varêne, tayîne no adir nêdî. Ma duştê xo de verba ci vecîyayîme. Ma na qesa pilanê ma nîya, vatêne, 'verba nêheqîye vecîyayîş heqa'. Ma henî musayîme, ê vateyan dima şîmî... Para mi rê gurêtene kewte. Ma mevîneme kî wa domanê bînî bîvînê  rojanê hîra û bêtersan... Wa bêters bicêrê. Virana xo yakerê, vazdê verba asmênê bêsînorî, wa vazdé verba vayi'..

Mîran qayt bîy Maya ey hawa murizîna, hawa kederina qese vurne:.

-Ti aye caverde hela daye, şima çi zehmetîye diye, hela qalê înan bi ke..

Va Mîranî..

- Ma di hermetî qeraje Muşe kamaxî de nîştîme otobuse ra, Heq Zeryame ra razî bo. Wulle çêna’m zê camêrdan a. Zon fek der o. Ma rê di biletê Xarpetî birnayî.Vare gumra vara, tayê cayan raye teng bîye.  Koltixê peyê ma de ju mêrikî Bîngolî bî. Her sate, ma ra pers beno. ' Şima şonê kotî'. Zeryame xo şaş kerd va, ‘ma şonîme hepsê Xarpetî...’.

-Ma qeyî şaş o, wulle rast o daye..

 Va Mîranî..

- Heya rast o, hama mi va , beno ke ajan çi bo. Mi qesa eşte ver... Nafa kî mêrik, vano, ' Çinayî ra kewto hepis'. Wulle mi zur kerd va, ' lacê'm çêna axayî remna. Axa kî bi dawadar. Lacê’m pêguret eşt zere. Nawo ardo do bê Xarpetî ra. Ma ke henî va, mêrikî va ke, 'wulle ez adresa xo dana şima, lacê to ke hepis ra vecîya. Wa a çêneke biremno bîya ro çê ma, pîyê çêneke felek bo ez nêdana ci'. Ma zi teşekur kerd, qesey birna. Endî nêzana senê peya bi... Rind bi, xirab bî endî Heq zano..

-Way way way!.

Va Mîranî. Dime ra:.

Maya mi ha wa sîyaset endî rind zana...Wulle helal bo to mêrik se pêxapit... De vace daye... Zobîna se verde ra rayîrvanîya şima..

-Ju kî koltixê kîşta ma de ju lacek esto, nîya xorto 30 serrî yo. Şande tayê vinika na mi ser. Mi qayt kerd Zeryame kewta ra. Mi va, ezî kî tayê çimanê xo germ kerî. Xora mi Zeryame hetê camî de de ronîştene. Ez tayê şîya hewn ra, nêşîya hewn ra mi qayt kerd ke, ju dest nawo zanîyê mi ser ra. Wulle mi destê xo kerd girmike û va' him ha' serê destê ê lacekê kutikî de da piro. Xofle serê xo da û xo çarna. Kutik seke hewno şîrin der o. Reyêna hetê ma ser a qayt nêbî..

Vinete û reyna dewam kerd:.

-Ju kî naye kî vajî, ju cênika Dêrsimije ma nasîyê xo dê jubîni. Lajê aye kî îta (tîya) ro. Aye ma rê na mesela xo qesiy bîye. Destawîye zor do ci. Na şona tuwalet, destawîya xo kena. Vejîna tever, şona. Mêrik pey ra qereno, ' To pereyê xo nêdayî' vano. Cenike  pey ser cêrena ya, vana ' domanê ma îta zere der ê, îşkencê der ê. 'Ma serdê zimistanî kunîme raye enîme. No hondayê zehmet vinenîme. Destawîya mi ameya, destawîya xo kenîme. Ti kî ca yo germinde nîşta ro. Peranê destawîye wazena, henî yo. No senê wijdano to de'. Mêrik henî matê aye maneno, fek rê ci beno zuya (ziwa) matê ci şono. Cenike kî dana raye şona. Qesa ke xelesîye Mîran, Zeryame û maye pêru huyayîş pişkîya ci, huyayî....

Waxt amey, oncîya waxtê jubin ra durbîyayîşî amey, Mîran bi muruzin, bî kederin...Bi ker, a saete ra tepîya çîyê nêheşna. Vengê gardîyanî ame, va ke ‘saeta jubîndîyayîşî xelesîya'. Mîran wuşt bi ra, virane arde ma û waya xora. Va ke:.

-Daye, şima ra rica keno, mekuye zehmet henî rew merê. Şima rewşa mi dîya. Tawa nêbeno. Îcab kerd ez xebere ruşnena, henî bêrê..

Tever ra Zeryame  maya xo ra hers bîye. Va ke:.

-Xezila to qalê zehmetanê ma mekerdêne. Kek Mîran zaf mutesîr bîy... Nika vano,’ruyê mi ra.’ Ti nêzanena o senên o. Bi anor û merdo. To nê dî, çîyê nêano xo ser. Oncîya keyf û eşqê xo der o. To dî, vano ke, ‘ez mekewtêne hepis to Xarpet nêdîyêne'..

Amika Hewese ke lacê xo dî tayê bîyê zerrehîra. Huyayîş gina ruyê aye ra. Reng amey ruyê aye. Hetê de xo Xarpet de bimano kî lacê xo dîyayiş hetê aye wo letekerde kerd weş..

Akman  Gedik.

Not : Bu öykü, 21nci Hüseyin Çelebi Şiir ve Öykü yarışmasında, Kirmancki(zazaki) de öykü birinciliği almıştır... 21.Xelaté Edebiyati yé Hüseyin Çelebi, xelata 1. Beşa hikaye ya Kirmancki.