AŞMA ZERDE

DERHEQÊ KİTABE “AŞMA ZERDE”DE.

Gelê heval û dostan, seba ke çerxê asîmîlasyonî bişîkîyo, zonê ma zonê perwerdeyî bo û bawerîya ma kî azad bo, ma kirmancî ebi serano ke verba asîmîlasyonî de mucadele kenîme.

Heya ma hona serkewte nêbîme, le wexto ke ma muqayese kerd, gore vizerî ewro merhaleyê de rind derîme. Çimke, nika ebi kirmanckî rojnameyî, kovarê kulturî, kitabe şîîran,hîkayêyan û kitabe romanî çap bene.Warê edebîyatê kirmancîye de xebatê minê seran ra dima, ebi name “Aşma Zerde” jû kitab/purtik ê minê şîîran kî vejîya.

Kitabe minê şîîran hetê “Fam yayınları“ Çapxaneyê Fam î ra ame çap kerdene. Seba ke kare de serkewte kerdo, ez emegdarane Famî ra Devrîm Tekînoğlu yî û Mehtap Demîr xanime firaznena û ci re zaf teşekur kena. Destê înan mêdeje.

Kitabe “Aşma Zerde“de, poncas û ponc (55) şîîrê ca gureto. Nînan ra desûşeş (16) hebê xo dêyşe/beyte. Zobînî kî bejê/çeşîde şîîrê lîrîkî, şîîrê dramatîkî, şîîrê pastoralî û şîîrane destankî ra yê.


Gelê dostan, seba ke kitabe mi redekte kerd û pîştî de mi, ez huzbare şima de emegdare zonê Kirmanckî ra mamoste Lerzan Jandîlî re, dima kî ancîya seba ke berpirsîya çapkerdîşê ne kitabî guretê re xo ser, pîştî de mi û ez teyna nêverda, reng û vengê Kirmancîye hunermend Mikaîl Aslanî re çiqas teşekur bikerî kî şeniko. Ne kitabî de emege herdîman kî bêpemo. Ez şexsê herdîman de, peroyîne xizmetkarane zonê Xizirî ebi hîsanê xo ye germînan selam kena û vana ke, kamke ebi ked û emegê xo verba asîmîlasyon de sere wedarno û ebi ked û emegê xo mucadele keno, xizir têy heval bo.

Roja ke mi şemiga Kirmanckî/Zazakî ra kelê xo birna kewtane dergayê ê û îqrar da ci, ra heyanî roja ewroyî nacîzane mi xo xizmeta zonê xo yê qedîmî ra nêşevekit. Qase zaneyena xo, raşt şaş, zaf şenik mi dest ra çi ame kerde. Biraştîye, wexto ke mi hona dest nuştîş/nîvîsnayena kirmanckî nêkerdî bî, mi nêzanitene nîya dewlemendîyo . Nika ez vana ke, bêqese zonê Xizirî yo qedîm, xazîna wa. Nuxte.!


Gelê kirmancan, mi xazîna kirmanckî ra mûcevherê ke guretî, nacîzane ebi qase zanitena xo, formê da ci û bi namê “Aşma Zerde” esere ard ra meydan. Ne eserî sera çiqas ke name mi nîvîsîyayê bo kî, mi gore na sahate ra dima zê her kitabe kirmanckî ê ma peroyîne kirmancano. Çimke no kitab kî zê her kitabê kirmanckî, verba asîmîlasyonî de serewedernayêna ma îfade keno. Asîmîlasyonî re îtîraz kerdêna ma îfade keno. Aye ra kî ez zaf bextewara .

Porsipîyê ma ke armancê xo de bîyene serkewte, “Ez na sahatê ra dima şorî heqîya xo kî (bimirî kî) endî çîmê mi peyde/rakerde nêmanene“ vatene. Yane kamilanê ma serkewtîşe xo ebi ne çekuyan ardene re zon. No kitab deryayê kirmanckî de jû dilopa, jû gama. Mi ke beşe kerd, ewro ra dima, seba gama dideyîne, hîreyîne cad kena. No barê vile ma wo.
Zanîno, rawer şîyayîşe miletan de edebîyat û hunerî rolê de muhîm kaykene. Şaxa edebîyatî de şaxa şîîrê zaf, zaf muhîma. Çimke ma zanîme ke, xoverdayîş û netew bîyayîşê şaranê bindestan de tesîre şîîrê bêpemo. Bêşik, kitabê “Aşma zerde“ kî , zê her kitabê kirmanckî warê edebîyatê Kirmancîyê de zê vîlîkê de neweyê zîl da. Ez bawer kena dêyşe/beytê û şîîrane ke tede ca gureto, verba zulimê asîmîlasyonî de role de zixm kaykene. Ancîya ez hevî kena ke “Aşma Zerde“ bi zerqê xo, tarîtîna şewe de raye û reça ma roştî kerdene de role xo kaykena. Ma zanîme ke her kitabe Kirmanckî, hewnê şewşewikan heremneno . Ters û hersê şewşewikan bêfayde yo. Hewnê xo wa şoro biheremîyo .!
Bêşik, zerîya ke şîîre piro nêgina, macîrê eşqîya û zê xaneyê de xirabeya. Lê, zerîya ke şîîrê re bîya mekan, şen û şa wa. Ez hevî kena, kitabê Aşma Zerde yo ke, zê her kitabê Kirmanckî warê edebîyatê ma Kirmancan de zê vilîke zîl da, rolê xo kaykeno û zê gurzê Kawa mezgê bêbextîye û asîmîlasyonî de teqeno. Ancîya ez bawekena, roşnvîr , entellektûel û hunermendê ma yê welatperwerî, “Aşma Zerde“ re wayir vecîne û ci ra îstîfade kene.
Peynîye de ez vana ke, kitabe “Aşma Zerde“ Pîyê mi Kazimê Mexsudî, Maya mi Xase re, Înstîtutê Ziwan û Kulture Kirmancî (Zaza)- İKK- e.V. Berlînî û endamanê Înstîtutî re, dima kî, emegdare ke zonê mayê vile çewtî û herme waradeyî re wayîr vecîne û seba raxelesnayena na xazîna ma mucadele kene yan re dîyarî bo.
Kitabe “Aşma Zerde” wa qomî re xêrlî/xêyrîn/bimbarek bo.

Xizir To de Bibo Heval


Îqrar Raya Heqî de ke,

Xizir to de bibo heval.

Çêverê kînî cade ke,

Xizir to de bibo heval.

Edeb û erkanî birame ke,

Xizir to de bibo heval.


Îlmê Enel Heqî fam bike,

Raya Heqî ra tam bike,

perwane be, sama şo ke,

Xizir to de bibo heval.

hêy pîr, hêy pîr, hêy pîr, hêy pîr,

Xizir to de bibo heval.


Îbrahîmê Xaşxaşe vano ke,

asa dewrêşî destê xo ke,

dima edeb û îlmî şo ke,

Xizir to de bibo heval.


Pîr û Murşîdê xo nas bike,

erkanê rizatîye birame ke,

wele merze rêça xo ser ke

Xizir ma de bibo heval.

Îbrahîmê Xaşxaşe, sera 1961 de dewa Gimgimî Xaşxaşe de amo dînya. Mektebo verên dewa xo de, mektebo berz Gimgim de wend.
Tirkîya de jû dezgeyê wezîratîya edeletî de, 12 serî zê memurî xebetîya. 1988 de îmtîhanê “Fakûlteya perwerdeyê rakerdî ya Anatolî“ (Anadolu Açık Öğretim Fakültesi) yê çar serinî qezenc kerde. Hetê ra wend, hete ra xebetîya.

Sera 1996 de tayê sebeban ra şî ewrupa. A rojê ra nat dîaspora de cuyê xo dewam keno. Cîya, cîya dezgeyane kulturî de xebetîya. Ne seranê peyenan de, “Înstîtutê Ziwan Û Kulturê Kirmancî (Zaza) IKK e.V. Berlin” î de zê îdarekerdoxê însîtutî aktîf xebetîno. Zewecîyayî yo û di çêneke xo est ê.

Îbrahîmê Xaşxaşe 2008î ra nat, hetê ra ju fîrma de xebetîno, hetê ra înstîtutî de xizmeta zon û kulturî keno, heto bîn ra kî bi kirmanckî şîîr û maqaleyan nîvîsneno. Şîîr û maqaleyê Îbrahîmê Xaşxaşe kovar û rojnameyanê, Zûlfîkar, Semah, Bezuwar, Vate, Rojname Newe Pele û medya sosyale de, kêyê peleganê edebîyatî de neşr bî.

Eserê êyê kê hetanî nika weşanîyê, nê yê:

1- Îbrahîmê Xaşxaşe, Aşma Zerde (şîîre), weşanxaneyê Fam î, çapê jûyîne mart 2020.

Xelatê ke guretê:

1- Çalakîya edebîyatê Hûseyin Çelebî ya sera 2014îne de, şîîra “Xwezîla” xelata diyemîne gurete.

2- Çalakîya edebîyatê Hûseyin Çelebî ya sera 2017îne de, şîîra “Kewe” xelata juyêmîne gurete.

3- Musabeqaya hîkaye û şîîranê kirmanckî yê kovara Vateyî ya sera 2020 îde, şîîra „Çimkewkine“ xelata hîreyîne gurete.