Nustoxe û şaîra ma ya hêcaye,yew şîîra xo de nîya vana:
Rojêk dêsî rijînê vengê to ra
Yew ber beno ra
Asmênê to de astereyî benê zergûn
Huyayîşê to de gulanî..
Û şîîrê bêwareyî resenê pelan
Bawer bike
Bawer bike… (Bedrîye Topaç)
Wulle bawer bike, şîîra to kî hêca ya. Mi ra gore derheqê hevala Bedrîye Topaçe de nusnayene de merdim rê taye cesaret û taye kî kezebe lazim a. Wulle wakila mi, ez xo ser o vacî, mi de a kezeba hewle çîn a. La ez ancîna kî wazena çend çekuyan seba wakila xo Bedrîyeye binusnî. Kesê ke nîya bi qelama destê xo kirmanckî (zazakî) xemelnenê û hem reng, hem kî can û ruh danê ci, înan ra yewe kî wakila Bedrîye Topaç a. Ma verê wakila Bedrîye nezdî ra nas bikerîme û hona ez bi nustê xo dewam bikerî.
Bedrîye Topaçe kam a?
Bedrîye Topaç 1977 de Dêrsim de dewa Markasorî de ameya dinya. Panc serrê dibistane û di serrê wendegehê mîyanênî, yanî hewt serrî mektebê yatilî de wend. Serra peyêne ya wendegehê mîyanênî û lîse Anqara de wendî. Nuşte û hîkayeyê aye reya verêne 2011 ra dest pêkerd rojnameyê Newepelî û kovara Şewçila de weşanîyayî. Hîkayeyê ke verê cû nê weşanan de vejîyaybî, seba kitabî nuştoxe bi xo newe ra ser o xebitîyaya.
Kitabê nuştoxe yo tewr verên:
1-Bedrîye Topaç, Bero Sûr, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2012, 72 rîpelî
2-Bedrîye Topaç, Wextê Heskerdişî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2013, 72 rîpelî
(Çime:zazaki.net)
Seke şima kî cor bi kilmekî bîyografîye nuştoxe wend, merdim vîneno ke nuştoxe zaf demê de kilm de kirmanckî re xizmetêde hêcaye kerda. Kesê ke nîya sey Bedrîye der û dormeyê ziwan, kamîye, kûltur û şarê xo de ênê û şonê çiheyf ke zaf şenîke. Heya, est ê lê tay ê. Seba ravêrşîyayîşê ziwan, edebîyat û muzikê kirmanckî merdimê sey Bedrîye Topaçe ya kî cênîyê sey aye gere zaf bê. Ziwan û edebîyatê kirmanckî hewceyê qelema destê nê nustoxanê nîya hêcayan o. Ziwan û edebîyatê ma ke roje ravêr şoro, saya kedkaranê nîya hêcayan o. Ez hênî bawer kena ke edebîyatê kirmanckî kî roje cuya ma de cayê xo yê muhimî bicêro. Barê ziwanê dayike de destê kamî ra çi kar êno, wa kes xo peyser nêcêro. Bîlasebe nêvanê "Ziwanê Dayike". Çike ziwan, dayike ra êno musayene. Tawo ke dergûş ame rîye dînya, bi virana maye, bi şit û qesey kerdena maye beno girs. No sebeb ra kî kam seba ziwanê xo çi kar û xizmete şîkîno wa bikero. No çîyêde zaf fîraz o. Ziwan teyna bi nusnayene ranêxelesîno, helbet lewê nusnayene de qesey kerdene kî zaf muhîm a. Yanî ravêr şîyene û raxelesîyayena kirmanckî de rolê cênîyan zaf girs o. No sebeb ra wo ke cênîyê ke îmkanê xo çînê binusnê, şîkînê bi domananê xo, bi der û dormê xo ziwanê dayika xo qesey bikerê.
Bedrîye Topaç, derheqê ziwanê ma de hêyanî nîka xizmete de hêcaye kerde. Bi şîîran û bi hîkayeyanê xo reng û gonî dê kirmanckî. Aye seba ke çerxê arêyê ziwanê kirmanckî bicêro, xêlê awe onte nê arêyî. Demê de kilm de, mîyanê di-hîrê serran de, emeg û keda xo di kitaban de arde pêyser. Ziwanê dayika xo ra heskerd û ci rê xizmete kerde. Heskerdena ke vanê na bîye. Çike, a raştî kî eşiqê ziwanê xo ya. Yew roportajê xo de derheqê kirmanckî de kî nîya vat bî: "Ziwanê ma dirbetin o. La dirbeta tewr pîle ma bi xo daya ziwanê xo ro. Ziwan eşq o. Ziwan eşqê ma yo tewr verên o. Ê ma ca nêverda, ma ê rê xayînîye keme. Mi bi xo kî dî ke ez kî sey her kesî dirbetan dana ziwanê xo ro; ez sewbîna ziwanan ra hes kena la ziwanê xo vileçewt verdena..."
Raştî kî no husûs de mi kî çand rêy na çekuye arde ra ziwan û nusnê. Mi kî sey wakila Bedrîye, yew nustê xo de: "Ziwanê ma kirmanckî mi ra gore hîrê derbê zinarî guretî. Derba tewr girane asimîlekerdoxan ra gurete. Derba dîyine çi heyf ke şarê man ê kirmancan ra gurete. Derba hîrêyine kî zazayan ra gurete." arbî ra ziwan.
Ez bawer kena hêtanî nika derheqê Bedrîye Topaçe de zaf çîye rindî amayî vatene û nusnayene. No derheq de nustoxo hêca; Îlhamî Sertkaya yî kî yew nustê xo de nîya nusnay bî: "Bedrîya Xanime de roştîya edebîyatî esta. Mi bikeyf nê hîkayeyî wendî. Gelo Bedrîya Xanime ebe na qelema xo ya dewlemende rojê zî yew roman nusena? Ez bi xo zaf wazena ke na qeleme bişuxulîyo, henî wazena ke şikîna aye ra rica zî bikerî. Zonê ma edebîyatê xo ra vêşan o. Emrê to derg bo Bedrîya Xanime! Ebe qelema to ya xurte, ti weş be!" (Çime:dersiminfo.com) Qet bêgûman, hevala Bedrîye nê vatenanê nîya rindan heq kena. Ez gûman kena ke wakila Bedrîye seba miletê kirmancî hona xeylê xizmetan kena.
Wa Xizir seata weşe û emro derg bido ci.
Mi kitabê nûştoxe yo verên "Ber o Sûr" bikêyfweşîye wend. Lê no kitabê şîîran "Wextê Heskerdîşî" hona mi dest nêkewto. O kî roje nê, roje kûno ra min dest û ez bêguman na keda nûştoxe ra kî îstîfade bikerî. Ez gûman kena ke şarê ma kî bi roştîya keda kedkaranê ma, rayê de rinde cêno.
Vana "Wext, Wextê Heskerdîşî yo. Dem, demê kirmanckî wendîşî yo. Dem, demê kirmanckî nustîş yo. Dem, demê kirmanckî qesey kerdişî yo ..."Wusêne Gestemerde
Berlin, 2013