Îbrahîmê Xaşxaşe

341

Mİ RÊ BES A


Emşo aşme guretî ya,

dinya bê roştî menda.

Mi rê qet tarî nîyo,

roştîya to mi rê bes a.


Mi rê bes a, mi re bes a

roştîya to mi rê bes a.


Ez xerîbîye de nika koçber a,

bêkes menda, tenge de ra.

Mekuye xo ver, to dakila mi,

est bîyena to mi rê bes a.

Raştîya to mi re besa.


Mi rê bes a, mi rê bes a,

raştîya to mi rê bes a.


Îbrahîmê Xaşxaşe dafike de bo kî,

zê ronî tawukê de bo kî,

xo rê derd meke ti ancîyakî,

a tanîya to mi rê besa.


Mi rê bes a, mi rê bes a,

haştîya to mi rê bes a.


Îbrahîmê Xaşxaşe Berlîn 05.04.2012.

342

Çİ RA SOFÎ ?


Deryayê cuyî de

îlmî ra mevisîye

tarî de manena.

Nîyade sofî..!

îlîmdaran bi tilsimê îlmî,

fêza kî zapt kerde.

Lê çi hêf ke ti hona tarîtîya xeyalanê

bê maneyan de kuklî kay kena.

Hardo Dewrêş cenet o mi rê,

biance sîya xo ser ra,

wa meheremîyo.

Ez rayirwanêde budela ya,

mi îqrar da wayirî

û dima îlmî şona.

Menzîle mi ke pers kena xêlî durî yo

her hetê raya mi qît û telî yo.

Lê, ez minete nekena ci ra.

Çimke eşqê îlmî îqrarê zerî yo.

Çimke îqrarê mi, gulbangê wayirî yo,

bizane.

Sofî,

nêbo nêbo, qesa mi pêgoş meke xo rê.

Ti ti be, mi metexelne.

Eşqo raştikên bimbarek o,

gere medejîyo, gunek o

Manika xo bipême,

û ti kî mi de bê, meterse.

Bi cesaretê îlmî,

dolimê xo bi xo biperse,

ma şerab ke heram û pîs o,

çi ra cenetê to de “muqades”o.

çi ra sofî?

Îbrahîmê Xaşxaşe Berlîn, 06.2016
kelebek

XWEZİLA*


Xwezîla ez nika welatê xo de,

ju perperikê wusarî bîyêne.

Ge gilê xaşxaşike de

ge pela tirşike ser ro bireqesîyêne.


Ez ke welatê xo de bîyêne,

miradî ver de nêmendêne.


Sîya zulimî eşt re ma ser, mi to ca verda,

lê to hewnê mi xemelnayî, ez teyna nêverda.

Ti zeretenik, ti ramanî û comerd a

virana xo ra ke, ez êna eyy welatê mi.


Ez ke welatê xo de bîyêne,

tarîtîya axuzarîye de nêmendêne.


Axx ez ke welatê xo reyştêne,

amêne çokan ser û ci ra efê xo waştêne.

Merdene est a, mendene est a

honde ke a axe mi de nêmendêne.


Xwezîla ez nika welatê xo de hewn de bîyêne,

û qet heşar nêbîyêne.


Îbrahîmê Xaşxaşe. - Berlîn 05.03.2013

*Na şîîre çalakîya edebîyatî ya Hüseyin Çelebî 2014îne de xelata 2.yîne gurete.

340

HEVAL O


Hevalo,

dem tarî yo

qom bêhal o.

Nê mijxeleyî de

vergê ke zurenê,

ancîya ma ra nêçîr wazenê.

Bizane.


Xapinayîşê ma,

merdene arde ma rê.

Îman ke nêkena,

tarixê ma de nîyade.

Lazim nîyo, meşo dûrî,

Dêrsimî, Mahabad û Halebce bîya xo vîrî.

" Se bî bî, çi qewmîyay bî?"

Mi ra pers meke.

Şo kemer û kuçanê Halebce ra, Mamekîye ra,

dereyê laçî ra û Çemê Munzurî ra pers bike.

Dima kî, cad ke pelganê tarixê xo ra ke,

têser û têbine ra ke.

Wexto ke pê qayil nêbîya,

bijê biqirişne, biqirişne parçe û pirtleyî bike.


Hevalo,

lê xo vîrî ra meke.

Nalînê kerinî

û dirbetê xorîyînî,

qederê to nîyê.

Zê ke şaîr vano,

“Sebrê dewreşî hewnê de xorî yo

merdene ano ma rê.“

Dem, demê xowerdayen o.

Rawurze xo ser,

bi coş û hêz bilerze,

bi tamaranê xo yê êsîlan şa be,

û gaman berze.


Nêbone ha, metexelîye!

Serê xo tîk, girmikanê xo kîp ke,

pîştîya xo bide koyanê Zagrosî.

biqêre û tarîxê gunekarî ra hesab biperse.

Bizane ke ti neçar nîya,

ti omid bi xo ya.

Qêrayişê toyo gur bibone zê gurzê Kawayî ke

tarîtîya demî,

û hovîtîya dişmenî wa bipijiqîyo.

Qêrayişê toyo gur bibone zê ê Sêy Rizayî ke

wa qesrê Nemrudan birijîyo.

û hardê dewrêşî de, roj newe ra bivejîyo.

Îbrahîmê Xaşxaşe Berlîn 09.2016
348

GAZÎYA QEDÎMÎ.


Çitaw ke şîlîye berve, çimanê mi ra laserî şonê.

Janê de bêfamî ver xo bi xo de fatasîna

û neçar,neçar bîrîna xo lêsena.

Her teqayîşê buriskî de,

di çimê belekinî qerqezîne çimanê mi verde.

Ez bena meftun û xeyalanê xoyê alazîyayan mîyan de

rêça Qedîmî ramena, çimbelekê xo ra cerêna.


Xebera sîyaye rew bî bî vila,

“ ...de lorî, lorî, dayike bi korî.

Ero vanê Qedîm kîşto,

wîî lawo, lawo ez to rê bimirî...”


Mi ju roja şîlîyîne de, bi na şîwara maya xo gazîya Qedîmî guretî bî.

A roja sîyaye ra nat, kîlitê tilsimî xerepîya,

tamê tarûturî heremîya

û rengê xozayî kî vurîya.


Dugela ma, dergayê ewlîyan a,

bêbextîye tomet a usulanê ma de.

Coka Koyê Bîngolî, zîndan û kaşî,

cinawurî, heşî, perperik û mêşî,

sîya guretene de rê hona..!


“Qedîmî xo eştî bî pêşê ma,

lê çi hêf ke ma qerqeşunan ra nêşevekna o “

Vanê û bêbextîya xo sebeb ra zirçêne û zirçêne.


Dîksilêmanî ke pers kêna, amo pêser û naleno,

pepug kî kewto kuncikê û ma rê waneno.

Ne çuçikî bi eşq vîçnenê, ne kî qazqulingî û zerancî qaqnenê.

Lulikê adirî kî bîyê lal û kilama nêvane êdî,

çimke ê kî gunekar ê, ê kî neyar ê..!


Kulanê mi, ker gurewto qefsingê mi de

kambaxan ke ziqitna bêwaxt,

huyayişê Qedîmî yo gulin êno mi vîrî,

tinazê ê êna mi vîrî.

“Ti şahada Dala Zerî, Îbê mi xebetîno bêzerî,

xebat to ra nêno suslîyê mi,

ti hona lajê daka domanê vizerî...” vatêne mi ra.


Hêya, hêya.

Ê lex û luqê ma, axê ma,

xem û xeyalê ma pêro kî bî şanikî.

Axx to bîrîna mina gêje, derdo bêderman,

û dejê mino hovî,

ma şima heyanî çi taw mi nîya koçenê ha..!


Ey axwa Çirî, Çilkanîya Sipîye, Girê Boxa!

Hênî bêveng mevinderê, ju kilame bilornê mi rê,

wa boya Qedîmî bêro ci ra, ma se beno.


Bîrîna mi,

morê zemanê bêbextî ya, gonî bel dana minitkî,

“Ne tixtorî fam kenê cira, ne kî dewrêşî aqil benê ser”.


Ya wayirê hard û asmênî...!

Ti çi taw nurê xo musnena ma,

çi taw heşnena firqanê ma, çitaw..!?


Êdî beso..!

Şîlîye mebervo û burisk meteqo.

Ne dejê cîgere bidilopîyo royê ma ser,

ne kî afata nîya bêfame bêro qomî ser,

durî şoro, durî şoro.

Îbrahimê Xaşxaşe, Berlîn, 12.04.014
343

BİZANE*


Çi persena batinî û zahîrê ma,

çarmîna sirê wayîrê ma,

delîlê xo deyîş û deyîrê ma,

bizane can, can bizane.


Ya Xizir ma rese, qom tengê de ro

Tilsim xerepîyo, her kes bi rengê de ro.


Duwazê ma kilamî nîyê,

eşq û kelamê wayirî yê.

Manayê xo zaf, zaf xorî yê,

bizanê can, can bizane.


Ya wayir ma rese, qom tengê de ro,

Kîlit xerepîyo, hergu ju bertengê de ro.


Sir est o zereyê siran de,

minitkîyîme ma çar siran de.

Cem girê danîme wayiran de,

bizane can, can bizane.


îbrahîmê Xaşxaşe nika tengê de ro,

ya wayir birese, şimirî de ceng de ro.


Îbrahîmê Xaşxaşe/ Berlîn, 20.10.2004 (*dêyşe)

xasxase

GELO Tİ ZANÊNA BİRA


Puk û pukelekî gijgelekî çik ê ke,

feqîrîye kî wa xo megoyno.

Lê bêkesîye pergalê mi şikitî.

Janê mino ke astikanê mi de ziqitneno,

morê zemanê bêbextî û derd û kulan o bira.


Deyax û eşqê xoverdayena mi,

maya mi ra peşkarê mi bîbî.

Maya mi,

juyêde tîtale bîyê.

A ke şîyêne,

hêybetan ra gijgeleke xo ra şerm kerdene.

Hênî asî bîye ke,

her waroginayişê xo de, zê teyra Sîmurxîye,

wela xo ra, xo newe ra afernêne bira.


To vatêne dewreşêde pola bîye..!


Axx bira,

ebi dore çimanê aye verde şeş domanê xo merdî.

Bi janêde giran, ju bi ju mardî,

û kerdî bine hardî.

Janê cîgere ver helîye, permelîyê.

Lê nêame çokan ser û her dem serêberz fetelîye.

Ma şanikanê kanan ra zanitêne ke,

dewreşîye karê herkesî nebîye.

Coka şahadîya asmênê keweyî û hardê gewrî de

bi sebrê dewreşa de efsunkare

aye îqrar da bî weşîye.


Pîyê mi pers meke,

çi serê to bidajnî,

ewlîyan ra ewlîya yê, kamilan ra kî kamilê bî.

Halê xo de bî.

Wayirê xo de haştî bî,

cîran û qomê xo de raştî bî,

lê ma re kî zê roştî bî.


Tîjî ke eştêne homete ser

ê verba rojî şewqê xo vetêne,

teba/ebi maya mi destê xo kerdene ra

û “Ya wayirê hard û asmênî,

sifte dar û berî rê, kemer û kuçî rê,

mar û milawunî rê, vergê yabanî rê,

pêynîyê de kî ma rê çêverêde xêr ra ke... “ gulbang dêne.


Aşma zerde ke şewle dêne,

herdimîna ci ra kelê xo birnêne û sama şîyêne.


Ez welatê Serhadî ra,

mayinan mîyan ra,

zerê kila adirî ra êna.

Gelo ti romantîzmê nê şarîstanî de

dejantişê mi ra fam kena bira?

Îbrahîmê Xaşxaşe, Berlîn, 20.10.2012
IMG_6645

KEWE*


Binçim nîyadena dîlberanê ke mi xo ra vîyarnêne ra,

qebatê mi nêbî.

Êxpal o dirvetin û bi qar û kesretanê dinya xercelîyêne

para mi re kewt î bî.

Oxro ke, tanîya çimanê to yê kewkinan ra,

eşqê cûyê renginî herekîyêne.

Lê çi hêf ke mi herê fam kerd.


Mi rê se bî pers meke, çi serê to bidajnî.

mi ke ti dîya, zerîya mi de şewlê to çulîskîya

û cûyê mi vurîya kewê.


Ez nika zê perperikêde hawt rengin a,

qefsingê to de tevezîya û eşqê xo lawnêna.


Erê çimkewkinê!

Sebeno mi re serevde meke.

Beno ke, ez nika budelayêde pejmurde ya,

maşiqê to bîya û hesîrê eşqî ya.

Beno ke, aqil mi ser ra şîyo û xo nîya,

Lê sewda sîyaye kî tomete nîya.

Heq zaneno ke,

to rengê çimanê xo yê kewkinan,

zergunîya mergîzayanê Gimgimî ra,

qama bejna xo ya tîtale kî, qewaxanê kaleka Girê Boxayî ra gureta kewê.


Zeus şahad o ke,

ti welatê mi bi xo ya.

Royê koyê Bîngolîya

û gula verê kendalî ya.


Çimkewkinê,

şewlê aşma zerde çik o ke.

Afrodîte kî wa uja de vindo,

çênê, to rindekîya xo ya xasbeleke,

bê zerîya mina bele ra pers bike,

kewokê.


Îbrahîmê Xaşxaşe Berlîn 03.05.2017

*Na şîîre çalakîya edebîyatî ya Hüseyin Çelebî 2017îne de xelata 1. gurete.

347
ÇİMKEWKİNE

Dema ti kî bi xeyalanê bê maneyan xapîya,

Dema ti kî dima şatoyanê xerîbîye de şîya.

Oxro ke ti Hardê Dewrêşî de

astareyê mi bîya.


Nika vîrîya mi de qama bejna toya tîtale,

û fekpir hûyayîşê toyo gulin reqesîn o,

zê fîlmêde sîya sipeyînî.

Nê şewanê wusarî yê dergan de,

hewnê mi bi to xemelînê,

kaleka şîpa axwa Dîcleya çamurine de.


Hardê Dewreşî de eşqê raştkênî bê berdêl nêbîyêne,

mi sewda Mem û Zîne ra zanitêne.


Abîdîn Dînoyî ke resmê eşqî viraşto-nêviraşto nêzana.

Lê, mi tuwalê zerîya xoya belê de,

bi boyaxê koka dara goze resmê eşqê ma kî viraşt,

bi sebirê Wusibî.

Xezala mi nêbone ha!

Mi rê serevde meke.

Sewda sîyaye asî ya,

ferman nêzana,

îlam ke to wazena.


Axx şima serê vîndîbîyayî,

û rayê bêsindorê ke çimê mi dima xo qefelnayî şima..!

Ze ke şaîrî vat bî

“Axx xuşîna pelûpuşan, mi xapinenê bi amayişê to!”


Îbrahîmê Xaşxaşe Berlîn 21.02.2018

* Na şîîrê musabeqaya şîîran ya dîyine ya Kovara Vateyî ra xelate gurete.